Τι είναι η μαστογραφία και σε τι χρησιμεύει
Η μαστογραφία είναι μια μη επεμβατική ακτινολογική εξέταση που επιτρέπει την απεικόνιση του μαστικού αδένα. Όπως και όλες οι ακτινογραφίες, έτσι και η μαστογραφία πραγματοποιείται με την έκθεση σε πολύ μικρές δόσεις ιονίζουσας ακτινοβολίας (ακτίνες Χ) του μαστού με σκοπό την ανίχνευση τυχόν παθολογικών αλλοιώσεων.
Συνήθως πραγματοποιούνται δύο τύποι μαστογραφίας:
-Μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου (screening)
Η μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου απευθύνεται σε γυναίκες χωρίς εμφανή σημάδια ή συμπτώματα, επιτρέποντας την πρώιμη διάγνωση βλαβών που είναι πολύ μικρές για να εντοπιστούν με την ψηλάφηση. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες επιτυχούς αντιμετώπισης και θεραπείας. Το υπερηχογράφημα συνιστάται επιπλέον για τις γυναίκες με πολύ υψηλή πυκνότητα μαζικού αδένα (ACR c/d).
-Διαγνωστική μαστογραφία
Η διαγνωστική μαστογραφία είναι απαραίτητη όταν υπάρχουν πλέον συμπτώματα στον μαστό ή όταν στην μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου βρέθηκαν ύποπτες ανωμαλίες.
Πότε πρέπει να γίνεται μαστογραφία;
Η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα είναι πολύ σημαντικές εξετάσεις για την εξέταση του μαστού, ανάλογα με την ηλικία. Συνιστάται η πρώτη μαστογραφία να πραγματοποιείται μετά τα 40 έτη, μιας και το 20% περίπου των γυναικών με νέα διάγνωση καρκίνου του μαστού είναι κάτω των 50 ετών.Αν δεν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του μαστού, καλό είναι να ξεκινά η γυναίκα την αυτοεξέταση από τα 20 έτη για εξοικείωση με το στήθος της. Αν εντοπιστούν ανωμαλίες, πρέπει να συμβουλευτεί τον εξειδικευμένο μαστολόγο για περεταίρω καθοδήγηση και αντιμετώπηση.
Μαστογραφία ή υπερηχογράφημα;
Η μαστογραφία θεωρείται η καλύτερη εξέταση για την ανίχνευση πρώιμων ανωμαλιών στον μαστό. Μπορεί να ανιχνεύσει μικρούς, ακόμα μη ανιχνεύσιμους με την ψηλάφηση όγκους, και αν γίνεται τακτικά μειώνει τη θνησιμότητα από καρκίνο μαστού κατά 15–20%.
Το υπερηχογράφημα συνιστάται σε γυναίκες κάτω των 40 ετών υψηλού κινδύνου ή παρουσία συμπτωμάτων όπως άλγος ή ψηλαφητές βλάβες. Σε περιπτώσεις πυκνού μαστού, η μαστογραφία ενδέχεται να μην επαρκεί και συνιστάται υπερηχογραφικός έλεγχος συμπληρωματικά.
Πότε θεωρείται πυκνός ο μαζικός αδένας;
Όταν ο μαζικός αδένας αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από αδενικό ιστό και πολύ λίγο λιπώδη ιστό, θεωρείται πυκνός. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η μαστογραφία έχει περιορισμένη ικανότητα να εντοπίσει μικρούς όγκους, οπότε συνιστάται και υπερηχογράφημα.
Πώς γίνεται η μαστογραφία;
Η εξέταση περιλαμβάνει την τοποθέτηση του μαστού σε ειδική πλατφόρμα και τη σταδιακή συμπίεσή του με πλαστικά πτερύγιά. Η συμπίεση είναι απαραίτητη για την ομοιομορφία του πάχους του ιστού, βελτιώνοντας την ποιότητα της εικόνας και μειώνοντας τη δόση της απαιτούμενης ακτινοβολίας.
Πόσο διαρκεί η μαστογραφία;
Η συνολική διάρκεια είναι περίπου 15 λεπτά. Πρώτα γίνεται καταγραφή των στοιχείων της ασθενούς, κατόπιν η τεχνολόγος θα οδηγήσει την ασθενή στην καμπίνα για να γδυθεί από τη μέση και πάνω. Η ίδια η μαστογραφία διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα ανά λήψη (σύνολο 4 λήψεις: 2 λοξές και 2 πλάγιες).
Αντενδείξεις για μαστογραφία
- Θηλασμός
- Νεαρή ηλικία
- Εγκυμοσύνη
Ο γιατρός είναι αυτός που θα αξιολογήσει την ανάγκη για την συγκεκριμένη εξέταση. Τα ενθέματασιλικόνης δεν αποτελούν αντένδειξη για τη διενέργεια της εξέτασης.
Είναι δυνατή η μαστογραφία σε μικρό στήθος;
Ναι. Η ευαισθησία της εξέτασης δεν εξαρτάται από το μέγεθος αλλά από την πυκνότητα του ιστού. Το μικρό στήθος διευκολύνει την αυτοεξέταση. Το μέγεθος του στήθους δεν σχετίζεται με τον κίνδυνο ανάπτυξης της παθολογίας.
Μπορεί να γίνει μαστογραφία κατά την έμμηνο ρύση;
Η εβδομάδα πριν την έμμηνο ρύση δεν είναι κατάλληλη για την εξέταση, λόγω της διόγκωσης και της ευαισθησίας των μαστών, καθώς και της διόγκωσης των λεμφαδένων.
Είναι επώδυνη η μαστογραφία;
Κάποιες γυναίκες αισθάνονται μια μικρή ενόχληση κατά τη συμπίεση, η οποία διαρκεί μόνο όσο διαρκεί η λήψη.
Πώς να προετοιμαστείτε για τη μαστογραφία;
Δεν απαιτείται συγκεκριμένη προετοιμασία. Συνιστάται να μην χρησιμοποιούνται αποσμητικά, λοσιόν ή ταλκ την ημέρα της εξέτασης, γιατί μπορεί να δημιουργήσουν ψευδείς εικόνες.
Μαγνητική τομογραφία μαστού
Η μαγνητική (MRI) είναι συμπληρωματική εξέταση υψηλής διαγνωστικής ευαισθησίας. Συνιστάται σε επιλεγμένες περιπτώσεις, όπως γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο κληρονομούμενου καρκίνου του μαστού και μεταλλάξεις BRCA-1 ή BRCA-2. Χρησιμοποιείται επίσης για περαιτέρω διερεύνηση επιβεβαιωμένων αλλοιώσεων.
Δωρεάν μαστογραφία – Πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου στην Ελλάδα
Κάθε χρόνο, γυναίκες 45–74 ετών λαμβάνουν πρόσκληση για δωρεάν μαστογραφία μέσω του προγράμματος για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού «Φώφη Γεννηματά».
